Creative Commons Polska

[Wojciech Kotwica <wkotwica AT post.pl>]

2005-05-15 15:27 Krzysztof Siewicz wrote:
> Na marginesie, ogromny rozwój wolnego oprogramowania nie byłby
> możliwy bez prawnej ochrony własności intelektualnej ("copyleft"
> to wykorzystanie monopolu autorskiego).

Ten pogląd jest nie do obrony. Rozwój wolnego oprogramowania byłby
z pewnością możliwy bez istnienia praw majątkowych do oprogramowania.
Copyleft powstał *w odpowiedzi* na istnienie copyrightu, Richard
Stallman wielokrotnie o tym mówił. Jego celem było napisanie systemu
dostępnego na zasadach zbliżonych do tych, na jakich dostępne są
osiągnięcia matematyków. Idea copyleftu zrodziła się z obawy, by
takiego dobra publicznego przemysł nie wykorzystał wbrew intencjom
autora, aby takiego oprogramowania nie "zamknięto" przed społeczeństwem.
W krajach, w których nie ma przepisów przyznających prawa majątkowe
do oprogramowania, problem w ogóle nie występuje, bo żaden podmiot
nie może sobie "zawłaszczyć" programu, bez względu na to, czy program
jest objęty licencją typu copyleft, czy też standardową, restrykcyjną
licencją.
Jest dokładnie przeciwnie niż Pan pisze: rozwój wolnego oprogramowania
byłyby możliwy bez "prawnej ochrony własności intelektualnej". Pozwolę
sobie w tym miejscu przypomnieć, że programy z kodem źródłowym
udostępnione jako dobro publiczne, "public domain", także są wolnym
oprogramowaniem, a ich istnienie nie zależy od istnienia copyrightu
na oprogramowanie. Natomiast rozwój oprogramowania pisanego w wielkich
firmach programistycznych na typowych dziś licencjach byłby na dłuższą
metę znacznie utrudniony bez istnienia przyznanych praw wyłącznych.
Jeśli nie niemożliwy.

> Moja teza jest taka: komonizm sprawdza sie wtedy, gdy dzielo ma
> charakter uzytkowy (tylko wtedy mozna je ulepszac), a wejscie do
> wspolpracy jest mozliwe z minimalnymi nakladami. Inne rodzaje
> dobr beda albo tworzone nadal przez korporacje, albo (jezeli
> opatrzone zostana licencja CC) jedynie REMIXOWANE.
> [...]
> Moim zdaniem, komonizm, który sprawdza się w produkcji wolnego
> oprogramowania ma pewne ograniczenia. Na pewno dotyczy ono głównie
> dóbr niematerialnych (np. projekty OpenHardware i OpenCola nie cieszą
> się dużym sukcesem). Ale też nie wszystkie dobra niematerialne dają
> się produkować na zasadzie wolnej i otwartej współpracy. Np. im
> ważniejszy jest indywidualny wkład autora tym gorzej - instrukcja
> obsługi lub FAQ mogą być tworzone na zasadzie Wiki, ale obraz "Bitwa
> pod Grunwaldem" już nie.

Jak rozumiem, obrazy w rodzaju "Bitwy pod Grunwaldem" są (były?)
malowane przez korporacje? Kontrowersyjna teza. Za to wzmacnia całe
rozumowanie, zbudowane na opozycji "dzięki korporacjom powstają
wielkie dzieła, komonizm to wtórność, remiks, amatorszczyzna".
Fałszywej opozycji. Pozwolę sobie przypomnieć słowa Andrzeja
Szczypiorskiego, który był prezesem przywołanego przez Pana CISAC-u:
  Okazuje się, że to nie cenzura, z którą można było walczyć na wiele
  sposobów, ale rynek jest najgorszym niebezpieczeństwem dla twórcy.
  Artysta w świecie wolnym musi mieć ogromną wewnętrzną dyscyplinę
  i szaloną siłę woli, żeby nie ulec presji rynku.
Otóż tak się składa, że celem korporacji jest maksymalizacja zysku.
Osiągana wtedy, kiedy korporacja najlepiej dopasowuje się do rynku.
Możliwie masowego rynku. Co więcej, "indywidualny wkład autora"
w dziele "tworzonym przez korporacje" nie jest dla korporacji ważny,
nie jest żadną szczególną wartością ani celem.

Nie uważam, żeby CC było idealnym rozwiązaniem licznych problemów
copyrightu. Sądzę, że również inicjatorzy i zwolennicy CC tak nie
uważają. Ale sugerowanie świetnych ponoć osiągnięć kultury
i cywilizacji dokonywanych dzięki korporacjom (i jedynie dzięki nim!),
w przeciwieństwie do żałosnych rezultatów działań "komonizmu",
jak Pan go niefortunnie nazwał, to moim zdaniem zbyt daleko idące
i tym samym fałszywe uproszczenie.

--
WK