Creative Commons Polska

[Piotr Barczak <piotr AT barczak.pl>]

Title: RE: [Cc-pl] licencje CC i pola eksploatacji

Paweł Lech napisał(a):

1. Umowa bez wyraźnie wymienionych pól eksploatacji jest nieważna.

2. Umowa, w której pola eksploatacji wymieniono en bloc również jest nieważna - w ustawie brak wyraźniej sankcji, aczkolwiek wystarczy do tego art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego - czynność prawna (w tym wypadku licencja) sprzeczna z ustawą (w tym wypadku nie zawierająca katalogu pól eksploatacji) jest nieważna.

3. Sformułowanie "na wszystkich polach eksploatacji" powoduje, że nie zostaje spełniony warunek wyraźnego wymienienia pól eksploatacji, a co za tym idzie licencja jako taka jest nieważna. Taka licencja - dosadnie rzecz biorąc - jest do wyrzucenia. Wiem, że są osoby, które mają pogląd odmienny, jednak brzmienie przepisu jest jasne - mowa w nim o polach eksploatacji wyraźnie wymienionych. Zatem wskazanie, że chodzi o wszystkie pola eksploatacji to nie to samo co ich wyraźne wymienienie.

Tutaj akurat bym polemizował.
Owszem, można sięgać do art. 41 ust. 2 pr. aut. jako źródła obowiązko i art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego jako sankcji. Jednak moim zdaniem jest to podejście zbyt restryktywne.

Warto w tym przyadku sięgnąć do treści art. 65 § 2 k.c., zgodnie z którym w umowach należy raczej badać zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. W przypadku umów CC cel jest jasny i jest nim udzielenie zgody na korzystanie w oznaczonym w umowie zakresie w dowolny sposób. Taka interpretacja pozwala uznać licencje CC za ważne na gruncie polskiego prawa bez konieczności przepisywania ustawy i wprowadzania do niej art. 50 w pełnym brzmieniu (co zresztą i tak nie daje pewności wobec przykładowego charakteru zawartego tam wyliczenia).

4. Proponuję zatem napisanie takiej licencji, która będzie spełniała wymogi prawa polskiego i spełniała je całkowicie, to jest przede wszystkim zawierała katalog pól eksploatacji (nie musi to być przepisany katalog z art. 50 ust. o pr. aut. i pr. pokr.).

Moje stanowisko wynika wprost z tego, co napisałem powyżej. Mam tylko jedno pytanie. Jak miałby wyglądać ten katalog, aby licencjodawca i licencjobiorca "spali spokojnie"?

5. W przypadku wykształcenia się nowego pola eksploatacji, Anna będzie musiała udostępnić utwór na „znowelizowanej” wersji licencji lub w jakikolwiek inny sposób oświadczyć, że udziela licencji również na tym "nowym" polu eksploatacji. Najprościej będzie zatem, jeśli udostępni go jeszcze raz.

Nie do końca tak. Jeśli przyjąć zaproponowaną przeze mnie interpretację, należałoby uznać, że zmiana stanu wiedzy (chyba "zobiektywizowanego licencjodawcy", ale to wymagałoby rozważenia) pociąga za sobą automatycznie rozszerzenie zakresu udzielanej licencji. Skoro bowiem uprawniony - mając świadomość rozszerzenia katalogu sposobów eksploatacji - dalej udostępnia swój utwór "na wszystkich znanych polach", należy przyjąć, że godzi się na objęcie zakresem udzielonego zezwolenia również nowego pola.

Nie dotyczyłoby to jednak licencji już udzielonych, ponieważ one mogły dotyczyć tylko pól znanych w chwili ich zawarcia. W takim przypadku rozszerzenie katalogu pól eksploatacji nakładałoby na licencjobiorcę obowiązek "odnowienia" licencji (oczywiście jeśli zamierza korzystać z utworu na nowym polu).

6. W umowach autorskich w zasadzie nic nie może się dziać "automatycznie" - to jest nie można zaplanować, aby udzielone zezwolenie na korzystanie obejmowało takie sposoby, o których autor nie wiedział w chwili udzielania licencji, nawet jeśli nie miałby nic przeciwko temu. Tutaj działa zasada - czasami jak miecz obusieczny - bezwzględnej ochrony autora. Udostępnia utwór tylko w takim zakresie, w jakim to jest możliwe w chwili zawierania umowy.

j.w.

7. Praktyczne konsekwencje wadliwości licencji CC są w zasadzie żadne - niskie jest prawdopodobieństwo, że autorzy nagle zaczną ścigać tych wszystkich, którzy bezprawnie korzystają z ich utworów w oparciu o nieważne licencje CC. Aczkolwiek mają do tego pełne prawo.

Celem licencji CC jest zagwarantowanie użytkownikom utworów bezpieczeństwa korzystania z nich. Wydaje mi się, że bezpieczeństwo to powinno wynikać wprost z jej treści, a nie z trudności z ewentualną egzekucją. I uważam, że da się je interpretować w taki sposób, aby to bezpieczeństwo dawały. Co nie zmienia faktu, że nie ma tworów doskonałych i licencje CC też takimi nie są.

Chyba już kiedyś coś przebąkiwałem, że licencje CC są źle napisane.

Wpewnej mierze jest to wynikiem dostosowywania konstrukcji właściwych dla obcego prawa do naszego systemu. Nie jest to problem wyłącznie licencji CC. Dużo wyraźniej widać to np. w licencji GNU GPL.

Pozdrawiam,
pb

---

Czas wybrac dobra nazwe!
www.nazwa.pl