Creative Commons Polska

[Piotr Wasilewski <piotr.wasilewski AT autograf.pl>]

Witam,

Nawiązując do pojawiających się wątpliwości, zwłaszcza jeśli chodzi o to 
skąd wiemy ze akurat umowa została zawarta na warunkach licencji CC a 
nie jakichś innych chciałem zaznaczyć iż tzw. teoria zaufania zakłada 
pewnego rodzaju fikcje prawną. Otóż ów obiektywny obserwator, w naszym 
wypadku będzie to należycie (nie specjalnie) zorientowany, przeciętny 
użytkownik internetu. Przechodząc do szczegółów warto zauważyć, iż 
zasadą jest że z utworami w internecie nic nie wolno bez zgody ich 
twórców (podmiotów uprawnionych) robić, gdyż narusza to ich prawa 
autorskie (pomijam tu dozwolony użytek). Jednocześnie nie ma żadnego 
domniemania istnienia jakiejkolwiek umowy. Każde wykorzystanie co do 
zasady jest naruszeniem. W przypadku licencji CC mamy wyjątek od tej 
zasady. Należycie staranny użytkownik internetu chcąc wykorzystać utwór, 
który jest w sposób prawidłowo oznaczony jako rozpowszechniany na 
licencji CC, musi poszukać czy są w miejscu w którym dotarł do utworu, 
zamieszczone jakieś informacje na temat możliwości jego wykorzystania. W 
ten sposób trafia na oznaczenie CC i dowiaduje się o treści licencji. 
Dlatego też zostaje zawarta taka a nie żadna inna umowa, o treści takiej 
jaka jest w licencji.

Prawidłowość oznaczenia utworu jako rozpowszechnianego ocenia się nie 
pod katem zgodności tego oznaczenia z wytycznymi CC. Prawidłowe 
oznaczenie to takie, które spełnia swoją funkcję, a wiec należycie 
informuje użytkowników o tym na jakich warunkach utwór jest 
rozpowszechniany (jasno, jednoznacznie, czytelnie, oczywiście może to 
być odesłanie do pełnego tekstu licencji). Wytyczne CC co do 
umieszczania znaczku CC na stronie stanowią  pomoc w spełnieniu tej 
funkcji. Chodzi o to, że znaczek umieszczony na zasadach określonych 
przez CC spełnia swoją funkcję (należycie informuje, co jest poparte 
praktyką i doświadczeniem z innych krajów) i dlatego jest prawidłowy, a 
nie dlatego że jest zgodny z wytycznymi CC.

Wracając do głównego wątku, należycie posługujący się internetem 
człowiek widzi taki oto stan faktyczny: ktoś wszedł na stronę i ściągnął 
z niej utwór i jednocześnie widzi, że aby ściągnąć utwór w sposób 
prawidłowy, należy zaakceptować warunki licencji CC (upraszczając, 
zawrzeć umowę). Tak więc ma on prawo sądzić, iż taka umowa jest zawarta, 
ma prawo ufać że legalnie utwór został ściągnięty, ma uzasadnione 
podstawy sądzić że ten ściągający działał w sposób prawidłowy. Tylko w 
ten sposób unikniemy niesamowicie skomplikowanych problemów związanych z 
odpowiedzialnością wobec osób trzecich działających w dobrej wierze.

W doktrynie prawa cywilnego podawany jest taki przykład bardzo podobnej 
sytuacji (tzw. kazus aukcji win reńskich). Otóż podczas aukcji win jeden 
z uczestników ziewał zasłaniając sobie usta ręką. Ktoś go niechcący 
potracił, ręka uniosła się do góry i nastąpiło przybicie. Czy została 
dokonana sprzedaż w drodze przetargu? Czy przybicie było skuteczne? Dla 
wszystkich uczestników podniesiona ręka oznacza że człowiek ten chciał 
dokonać zakupu. Nie jest istotne co on naprawdę chciał zrobić, liczy się 
to że inne osoby maja uzasadnione prawo twierdzić, że on chciał rękę 
podnieść. Jest  to przejaw pewności prawa, która ma sprzyjać budowaniu 
pewności obrotu (wyobraźmy sobie co by było gdyby uznać, że liczy sie 
tylko wola wewnętrzna?). Oczywiście poza tematem są przypadki wad 
oświadczeń woli - typu brak świadomości lub swobody (art. 82 KC) lub 
groźba bezprawna (art. 87 KC).

Piotr Wasilewski