Creative Commons Polska

[Rafał Próchniak <burlap AT gmail.com>]

Chcę znowu o lekcjach ekonomii. 

Muzyka, książki, filmy są to "dobra wymagające
doświadczenia" (experience goods), czyli ich wartość może zostać
oceniona po wypróbowaniu. 

Postawa bezkrytycznych zwolenników próbowania za pomocą sieci p2p może
być wynikiem skrajnej niechęci do ryzyka. Od kilkudziesięciu lat
suwerenność konsumentów rozumiana jest (m.in. w prawie) jako
przerzucanie całości ryzyka na przedsiębiorców. A twórca to przecież
przedsiębiorca. Skoro wybrał sobie taki ryzykowny zawód, to niech teraz
nie narzeka. Mógł zostać prawnikiem albo ekonomistą i kosić kasę bez
ryzyka.

Skoro to twórca tu ma ryzykować, "my konsumenci" mamy prawo do
nieograniczonego próbowania utworów w całości i nie musimy ponosić
żadnych kosztów z tym związanych. Podejmując działalność twórca "musi"
to brać pod uwagę, co dla niektórych może stanowić barierę powodującą,
że jednak zostaną prawnikami albo ekonomistami, a dla innych szukania
sposobów, żeby jednak jak najwięcej ryzyka przenieść na konsumenta (brak
możliwości nieograniczonego próbowania). 

Z teki naciąganych analogii: idąc tym tropem można wyobrazić sobie
sytuację, w której restauracje powinny udostępniać każdemu próbki dań.
Wchodzisz, dostajesz łyżkę zupy i kęs kotleta. Zupa za słona? Idziesz
dalej. Tak nie jest, a mimo to ludzie do restauracji chodzą, co najwyżej
po raz pierwszy i ostatni. 

Tymczasem (niech prawnicy mnie tu poprawią) prawo przewiduje liczne
możliwości walczenia z ryzykiem przez konsumentów. Kupując w sklepie
internetowym mamy możliwość odstąpienia od umowy bez podania przyczyny.
W zwykłym sklepie mamy co najmniej rękojmię, bo coraz więcej sklepów
pozwala na zwroty albo wymianę niewadliwych towarów. 

Założenie, że z racji tego, że jest się "konsumentem" nie trzeba ponosić
żadnego ryzyka i żadnych kosztów próbowania akurat dóbr będących
przedmiotem prawa autorskiego to według mnie ekonomiczny absurd. 

-- 
Pozdrawiam
Rafał