Creative Commons Polska

[Paweł Lech <pawel.lech AT epf.pl>]

Ja jestem prawnikiem i też, choć z pewną nieśmiałością, pozwolę sobie na
komentarz. Jednocześnie pozwalam sobie również wyrazić pewnego rodzaju
zdziwienie dowolnością, jaką przejawiają niektórzy interpretując przepisy
prawa autorskiego. Nie, żebym jakoś szczególnie wzbraniał Szanownym Kolegom
i Koleżankom czytania ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ale z
własnego doświadczenia wiem, że materia to nader trudna nawet dla ludzi z
wykształceniem prawniczym. 

"IMHO owocem pracy kompozytora-nie-wykonawcy jest partytura.  Ta jednak 
prawdopodobnie nie interesuje ani ZAIKsu, ani spragnionych muzyki 
klasycznej uczestników spotkania.  Ich interesuje _wykonanie_, które jest 
jak sądzę dziełem zależnym od partytury.  Jeśli dysponujesz nagraniami, 
których _wykonawcy_ odeszli z tego świata ponad 70 lat temu, to chyba 
możesz je śmiało puszczać (choć to wymaga prawdopodobnie dużo odwagi 8-) ) 
również na imprezach publicznych _bez_ odprowadzenia tantiemów zarówno 
ZAIKSowi jak i ewentualnym spadkobiercom wykonawców tudzież posiadaczy 
praw majątkowych.  Bo prawa majątkowe w takim wypadku wygasły.

Natomiast interpretacje utworów powstałych w zamierzchłej 
przeszłości (np. Bacha) nagrane kilka (<=70) lat temu, w celach 
komercyjnych wymagają rozliczenia z ZAIKSem, gdyż prawa majątkowe (i 
autorskie w ogóle) do dzieł pochodnych są chronione niezależnie od praw do 
oryginału.

Ciekawi mnie jednak co w przypadku utworów, które autorzy pozwalają je
wykorzystywać bez odpłat.  Mam nadzieję, że w takiej sytuacji ZAIKSowi 
płacić już nie trzeba?"

Owocem pracy kompozytora jest utwór muzyczny, natomiast partytura jest
jedynie formą zapisu, wyrażenia tego utworu. Przestrzegam przed
identyfikowaniem utworu ze sposobem jego wyrażenia tudzież z fizycznym
nośnikiem, który umożliwia percepcję lub korzystanie z utworu. Wykonanie
utworu, co do tego prawnicy są zgodni, nie jest dziełem zależnym (sic!) lecz
odrębnym dobrem niematerialnym, chronionym przez prawa artysty wykonawcy. 

"Prawa autorskie osobiste są niezbywalne.  Ale to oznacza tylko (i aż) 
tyle, że nikt nie może się podpisywać jako autor pod nie swoim dziełem. 
I tego prawa nie może sobie kupić (na szczęście)."

Autorskie prawa osobiste w istocie są niezbywalne, ale także nie wygasają,
co w zasadzie oznacza, że trwają wieczyście. Do raz stworzonego utworu prawa
osobiste nie wygasają. Nie oznacza to jednak, że prawa osobiste wyczerpują
się w prawie do autorstwa dzieła. Katalog praw osobistych (podobnie jak
powszechnych dóbr osobistych) jest otwarty, natomiast ustawa wskazuje tylko
niektóre z nich. Najbardziej znanymi prawami osobistymi są prawa do
integralności utworu, do decydowaniu o pierwszym udostępnieniu czy prawo do
nadzoru autorskiego nad rzetelnym wykorzystaniem utworu. Poza tym ustawa
przyznaje autorowi (a czasem także artyście wykonawcy) szereg uprawnień
powiedzmy mieszanym (np. prawo do odstąpienia od umowy z uwagi na istotne
interesy twórcze). Po śmierci twórcy jego prawa wykonują bądź osoby wskazane
np. w testamencie, bądź najbliższy zstępni autora albo właściwa OZZ. I tak
naruszenie integralności utworu (np. zmiana, deformacja) nawet po śmierci
twórcy i wygaśnięciu praw autorskich rodzi odpowiedzialność cywilnoprawną. 
Interpretacje utworów powstałych w "zamierzchłej przeszłości" to jest
takich, które bądź nigdy nie korzystały z ochrony prawnoautorskiej bądź
prawa do nich wygasły, nie wymagają opłacenia tantiem. Z tej prostej
przyczyny, że utwory te stały się częścią domeny publicznej i ZAIKS co
najwyżej może wykonywać prawa osobiste. Natomiast publiczne odtwarzanie
artystycznych wykonań takich utworów, o ile prawa do tychże artystycznych
wykonań nie wygasły, wymaga oczywiście (a) zawarcia stosownej umowy (chyba,
że działamy w ramach licencji ustawowej) (b) wypłaty uprawnionemu stosownego
wynagrodzenia. Wydaje mi się, że niektórzy z dyskutantów nie bardzo
rozróżniają utwór i artystyczne wykonania tudzież prawa autorskie i prawa
pokrewne. 

W artykule " Muzyka na prywatce jednak za darmo" opublikowanym na stronie
http://mojefinanse.interia.pl/news?inf=700991 ZAIKS wcale nie zapowiada, że
będzie domagał się zapłaty tantiem za korzystanie z utworów/artystycznych
nagrań na prywatkach. Byłby to oczywisty nonsens, bo w ramach dozwolonego
użytku osobistego korzystanie z utworów jest nieodpłatne, wolne. Czym innym
jest zaś korzystanie z utworu/artystycznego nagrania na polu eksploatacji 
"publiczne odtwarzanie", nawet wówczas gdy odtwarzamy na spokojnej prywatne
Chopina (choć to mało prawdopodobne, kto na prywatce puszczałby Chopina?
Szaleniec jakiś albo Blechacz :) lecz artystyczne wykonanie korzysta z
ochrony, wówczas zapewne po pierwsze: naruszyliśmy majątkowe prawa do
artystycznego wykonania, po drugie sprawa powinna znaleźć finał w sądzie i
prokuraturze. Nie jest prawdą brednia rozpowszechniania w niektórych
środowiskach, że w przypadku braku zapłaty tantiem, gdy korzystanie z
utworu/artystycznego wykonania odbywa się w ramach licencji ustawowej,
stanowi naruszenie praw majątkowych twórców lub artystów wykonawców. SN w
słynnej sprawie ZAIKSU przeciwko pewnej spółdzielni jednoznacznie ukrócił
zakusy tej OZZ i stwierdził, że wówczas uprawnionemu przysługuje jedynie
zwykłe roszczenie odszkodowawcze, tj. o zapłatę należnych tantiem w ich
zwyczajnej wysokości. Zatem nawet uporczywe i złośliwe niepłacenie tantiem
nie spowoduje, że ktoś zostanie pozbawiony wolności. Tego typu informacje,
rozpowszechniane publicznie mają na celu oczywiście zwiększenie
psychologicznej przewagi ZAIKSU. 

Konkluzja jest taka: w domu na prywatce można odtwarzać co się chce i ile
się chce, byle tylko w ramach dozwolonego użytku osobistego. 

Pozdrawiam, 
Paweł 


-----Original Message-----
From: cc-pl-bounces AT lists.ibiblio.org
[mailto:cc-pl-bounces AT lists.ibiblio.org] On Behalf Of Marek Zakowicz
Sent: Thursday, December 29, 2005 7:19 PM
To: Creative Commons Polska
Subject: Re: [Cc-pl] sylwestrowa prywatka a Chopin

Nie jestem prawnikiem, ale pozwolę sobie na komentarz (będący tylko moim 
widzi mi się).

On Thu, 29 Dec 2005, Lukasz Kasper wrote:
[...]
> Czy gdybym chcial zorganizowac wieczor muzyczny z muzyka klasyczna, np.
> utworami Chopina, tez musialbym odprowadzac tantiemy zaiksowi? Jak to
> wyglada? Nie chodzi juz przeciez o odsluch czysto prywatny, bo moze
> chodzic np. o publiczna dyskusje, ktorej punktem wyjscia jest tworczosc
> Chopina.

IMHO owocem pracy kompozytora-nie-wykonawcy jest partytura.  Ta jednak 
prawdopodobnie nie interesuje ani ZAIKsu, ani spragnionych muzyki 
klasycznej uczestników spotkania.  Ich interesuje _wykonanie_, które jest 
jak sądzę dziełem zależnym od partytury.  Jeśli dysponujesz nagraniami, 
których _wykonawcy_ odeszli z tego świata ponad 70 lat temu, to chyba 
możesz je śmiało puszczać (choć to wymaga prawdopodobnie dużo odwagi 8-) ) 
również na imprezach publicznych _bez_ odprowadzenia tantiemów zarówno 
ZAIKSowi jak i ewentualnym spadkobiercom wykonawców tudzież posiadaczy 
praw majątkowych.  Bo prawa majątkowe w takim wypadku wygasły.

Natomiast interpretacje utworów powstałych w zamierzchłej 
przeszłości (np. Bacha) nagrane kilka (<=70) lat temu, w celach 
komercyjnych wymagają rozliczenia z ZAIKSem, gdyż prawa majątkowe (i 
autorskie w ogóle) do dzieł pochodnych są chronione niezależnie od praw do 
oryginału.

Ciekawi mnie jednak co w przypadku utworów, które autorzy pozwalają je
wykorzystywać bez odpłat.  Mam nadzieję, że w takiej sytuacji ZAIKSowi 
płacić już nie trzeba?


> Czy utwory Fryderyka Chopina nalezaloby uznac za domene publiczna?
> Ja uwazam, ze tak.

Ja też, ale mam tu na myśli tylko zapis nutowy (bo wykonania zdaje się nie 
miały okazji się przechować).


[...]
> Prawa autorskie osobiste prawdopodobnie (?) pozostaja w gestii
spadkobiercow kompozytora

Prawa autorskie osobiste są niezbywalne.  Ale to oznacza tylko (i aż) 
tyle, że nikt nie może się podpisywać jako autor pod nie swoim dziełem. 
I tego prawa nie może sobie kupić (na szczęście).


Pozdrawiam,
Marek
-- 
                          "Self-destruct in 5 seconds.  Have a nice day..."
                                             kernel-source-2.6.8/fs/super.c



--------------------
W polskim Internecie są setki milionów stron. My przekazujemy Tobie tylko 
najlepsze z nich!
http://katalog.panoramainternetu.pl/