Skip to Content.
Sympa Menu

cc-pl - [Cc-pl] Witam

cc-pl AT lists.ibiblio.org

Subject: Creative Commons Polska

List archive

Chronological Thread  
  • From: Piotr Wasilewski <piotr.wasilewski AT autograf.pl>
  • To: Cc-pl AT lists.ibiblio.org
  • Cc:
  • Subject: [Cc-pl] Witam
  • Date: Sun, 03 Apr 2005 02:25:42 +0200

Nazywam sie Piotr Wasilewski i jestem przewodniczacym zaspolu prawnego zajmujacego sie, pod kierownictwem Profesor Elzbiety Traple (Legal Lead), licencjami CC, a w tym momencie przede wszystkim ich tlumaczeniem. na wstepie serdecznie witam wszystkich uczestnikow dyskusji w imieniu Pani Profesor Traple oraz zespolu prawnego CC i dziekuje za zainteresowanie licencjami.

w nawiazaniu do prowadzonych juz rozmow w kilku punktach chcialem odniesc sie do poruszonych tam watkow:

1. oczywiscie w najblizszym czasie powstana tlumaczenia pozostalych licencji oraz ich nie-prawnicze opisy. (na marginesie: wygodny link z dostepem do wszystkich licencji: http://creativecommons.org/licenses/ )

2. celowe jest tez naszym zdaniem wprowadzenie polskiej numeracji do wszystkich licencji. do obecnego etapu prac nad licencjami zasadne bylo utrzymanie ich amerykanskiego ukladu - ulatwialo to weryfikacje oraz sledzenie zmian i tlumaczen poszczegolnych zwrotow. teraz mozemy je juz calkowicie spolszczyc.

3. zajmujemy sie tez obecnie tlumaczeniem szczegolnie ciekawych licencji CC dotyczacych samplowania.

4. tyle spraw tzw. organizacyjnych, chcialbym tez jednak odniesc sie merytorycznie do niektorych poruszonych w dyskusji watkow, a takze zaproponowac kolejne ciekawe tematy:

a. jesli chodzi o nie-prawniczy opis licencji (tzw. wersje human readable) - jego znaczenie prawne jest bardzo niewielkie. nie jest to tekst umowy i nie wiaze on stron. prawne znaczenie tego opisu wchodzi w gre w zwiazku z art. 65 KC (wykladnia oswiadczenia woli). Zgodnie z paragrafem 1 tegoz artykulu mozna taki opis potraktowac jako element okolicznosci towarzyszacych zlozeniu oswiadczenia woli przez licencjodawce. troche bardziej dyskusyjne jest uznanie roli jaka pelni ow opis przy badaniu zgodnego zamiaru stron, bezdyskusyjna jest zas rola pezy badaniu celu umowy (paragraf 2). o ile opis nie-prawniczy wydaje sie byc bardzo pomocny przy okreslaniu celu umowy (jest to de facto glowna jego funkcja, obok funkcji informacyjnej), o tyle pewnych wyjasnien wymaga sprawa zgodnego zamiaru stron. licencje CC, jak i licencje open source, sa umowami szczegolnymi. wynika to z faktu, ze ich postanowienia w zasadzie nie sa przedmiotem negocjacji pomiedzy stronami (wyjatki: pkt 8d i 8e polskiej licencji Attrbution-Noncommercial-ShareAlike 2.0), a do ich zawarcia dochodzi nawet bez jakiegokolwiek kontaktu stron. dlatego tez ow zgodny zamiar stron nie jest wypracowaywany przez nie, lecz jest raczej 'narzucawny' przez licencjodawce licenjobiorcy, a ten ostatni przyjmuje go jako swoj. w tym sensie moze taki opis miec znaczenie prawne przy wykladni oswiadczen woli obu stron.

b. jednym z bardziej kontrowersyjnych problemow prawnych jest cala sprawa zwiazana z zawarciem licencji tego typu (licencji CC). chodzi glownie o moment od kiedy umowa jest zawarta i w jaki sposob do jej zawacia dochodzi. zgodnie z terscia licencji:
"Każdy kto w jakikolwiek sposób skorzysta z uprawnień objętych niniejszą licencją (Licencjobiorca), w momencie wykorzystania oświadcza w sposób dorozumiany, że akceptuje wszystkie postanowienia licencji" (
BY EXERCISING ANY RIGHTS TO THE WORK PROVIDED HERE, YOU ACCEPT AND AGREE TO BE BOUND BY THE TERMS OF THIS LICENSE. THE LICENSOR GRANTS YOU THE RIGHTS CONTAINED HERE IN CONSIDERATION OF YOUR ACCEPTANCE OF SUCH TERMS AND CONDITIONS)
tak wiec do zawarcia umowy dochodzi w momencie podjecia okreslonych czynnosci eksploatacyjnych objetych umowa - jest to sposob zawarcia umowy konkludentny, dorozumiany (wprost takie sformulowanie znajduje sie w licencji).
w doktrynie nie ma raczej watpliwosci, ze jest to tryb zawarcia umowy w drodze zlozenia i przyjecia oferty (analogicznie w przypadku wiekszosci licencji open source - J.Barta, R. Markiewicz "Oprogramowanie open source w swietle prawa. Miedzy wlasnoscia a wolnoscia", Monografie Zakamycza 2005). zlozeniem oferty jest udostepnienie utworu w Internecie przez licencjodawce z mozliwoscia skorzystania z utworu w okreslony licencja sposob - zaznaczone jest to znaczkiem "CC". oferta, co charakterystyczne, kierowana jest do nieoznaczonego kregu adresatow. przyjeciem oferty, a zarazem momentem w ktorym dochodzi do zindywizualizowania stron kontraktu - jest moment wykonania uprawnien okreslonych licencja. do zawarcia umowy dochodzi zas w momencie przystapienia przez licencjobiorce do wykonania umowy, czyli skorzystania przez niego z uprawnien licencyjnych (art. 70 paragraf 1 KC w zwiazku z art. 69, gdyz jak sie powszechnie uznaje nie jest wymagane w tym przypadku dojscie do licencjodawcy oswiadczenia licencjobiorcy o przyjeciu oferty, por. nizej). nalezy tu podkreslic iz w przypadku licencji Attribution-Noncommercial-ShareAlike 2.0  jest to tozsame juz z samym momentem "sciagniecia" utworu na swoj twardy dysk (download). takie sciagniecie jest wykonaniem uprawnien wynikajacych z licencji (chyba, ze przy spelnieniu okreslonych warunkow moze miescic sie w ramach dozwolonego uzytku). chodzi o moment kiedy dojdzie  do zwielokrotnienia utworu (pkt 3a, lub tez do innych 'dzialan'opisanych w punkcie 3 licencji), przy czym zwielokrotnienie oznacza stworzenie egzemplarza utworu (stosuje sie to takze w przypadku 'srodowiska numerycznego' - art. 9 konwencji bernenskiej). tak wiec w momencie "sciagniecia" utworu nastepuje jego zwielokrotnienie a "osoba sciagajaca" staje sie licencjobiorca, gdyz wykonuje uprawnienia objete licencja. pomijam tu zapisywanie czegokolwiek w pamieci tymczasowej przy okazji surfowania po sieci (pisze o tym, a takze o zwielokrotnianiu w Internecie, E. Traple w "Komenatrzu do prawa autorskiego", Zakamycze 2005, str. 425-426).

do tego etapu cala ta konstrukcja wydaje sie przejrzysta i spojna. problem pojawia sie w momencie, gdy ktos zupelnie nie jest swiadom faktu iz utwor rozpowszechniany jest na licencji CC, bo np. nie zwrocil uwagi na oznaczenie CC, a zarazem skorzystal z  uprawnienia ktore okresla licencja CC. chodzi o to co w tym momecie sie dzieje -  legalnie korzysta na podstawie licencji, czy tez po prostu narusza wylaczna sfere praw tworcy gwarantowana prawem autorskim (w skrocie - prawa autorskie)? formalnie w momencie skorzystania z uprawnien w sposob dorozumiany dochodzi do zawarcia umowy. jakie znaczenie ma wiec wola wewnetrzna ( w tym przypadku jej brak)? w polskim systemie prawa cywilnego obowiazuje w zakresie oswiadczen woli tzw. teoria zaufania (wola wewnatrzna zlozenia oswiadczenia woli, w tym przypadku o przyjeciu oferty, ma znaczenie, wiec decydujace jest czy ktos chce czy tez nie chca zawrzec umowe, jednakze nawet przy braku woli wewnatrznej zlozenia oswiadczenia o przyjeciu oferty, w sytuacji gdy osoba trzecia, obiektywny obserwator, moze uznac iz doszlo do zlozenia oswiadczenia woli - do zlozenia oswiadczenia faktycznie dochodzi).

podsumowujac, moim zdaniem, nawet gdy ktos nie ma swiadomosci, ze przyjmuje oferte, i korzysta z uprawnien gwarantownych licencja, przy zalozeniu, ze utwor jest prawidlowo oznaczony jako rozpowszechniany na danej licencji CC - dochodzi w momencie skorzystania z uprawnienia do zawarcia umowy. jest tak dlatego, ze obiektywny, nalezycie staranny, obserwator zwrocilby uwage na to na jakich zasadach utwor jest rozpowszechniany i chcac z utworu korzystac musialby zabiegac o zezwolenie tworcy na takie korzystanie, czyli po prostu zaakceptowac postanowienia licencji. w sytuacji gdy chce sie z utworu korzystac - nalezy miec zgode tworcy (podmiotu uprawnionego), oczywiscie pomijajac dozwolony uzytek. z zewnatrz wiec osoba trzecia widzac strone interentowa na ktorej ktos udostepnia utwor na licencji CC (z prawidlowym oznaczeniem) i wiedzac ze ktos skopiowal sobie ten utwor na dysk, ma pelne prawo sadzic, iz uczynil to swiadomie, chcac skorzystac z gwarantowaych licencja uprawnien. gdyby uznac, ze nie dochodzi do zawarcia umowy, 'nieswiadomy licencjobiorca' po prostu narusza prawa autorskie.
jest jeszcze jendna kwestia - czy musi dojsc do licencjodawcy oswiadczenie licenjobiorcy o przyjeciu oferty? otoz na podstawie art. 69 KC, uznaje sie ze nie jest to konieczne do zawarcia umowy z uwagi na to, iz taki jest zwyczaj w stosunkach tego rodzaju (por. J. Barta, R. Markiewicz "Oprogramowanie open source..." str. 94).

5. innym bardzo istotnym problemem jest kwestia licencji CC i sprawa organizacji zbiorowego zarzadzania (zwlaszcza w kontekscie domniemania z art. 105 prawa autorskiego). chcialem zapytac jakie jest w tej sprawie Wasze zdanie? glownie chodzi o tworcow (np. dj-ow), ktorzy nie podpisali umow z ZAIKSem, a chca np. rozpowszechniac swoje utwory na licencjach CC i jednoczesnie sa "przymusowo reprezentowani" przez ZAIKS (co w praktyce ogranicza ich swobode). biorac sprawy w swoje rece tworca pozbawia ZAIKS udzialu w jego zyskach, przy zalozeniu powszechnego wykorzystywania licencji CC, skala problemu bedzie duza. artysci ktorzy juz podpisali umowy z ZAIKSem nie moga na czas trwania umow samodzilenie dysponowac swoimi utworami, ale co bedzie gdzy umowy sie skoncza?

Konczac prosze o pytania i komenatrze, mam nadzieje, ze dyskusja pomoze nam wprowadzic licencje w polska rzeczywistosc,
Pozdrawiam serdecznie

Piotr Wasilewski


  • [Cc-pl] Witam, Piotr Wasilewski, 04/02/2005

Archive powered by MHonArc 2.6.24.

Top of Page