Creative Commons Polska

[Piotr Wasilewski <piotr.wasilewski AT autograf.pl>]

Jedno z pytań, które powinno znaleźć się w FAQ to: czy o korzystanie w 
ramach dozwolonego użytku można się umówić - czy w ramach swobody umów 
można go ograniczyć?
      

To pytanie nie ma zadnego bezposredniego zwiazku z CC, a niepotrzebne 
komplikowanie stron przez umieszczanie na nich wiecej informacji, niz 
potrzeba, nie jest dobrym pomyslem. Moze o tym swiadczyc chociazby ostatni
    

Otóż właśnie ma i to moim zdaniem całkiem bezpośredni. Jeżeli bowiem licencje CC nie naruszają praw wynikających z dozwolonego użytku

przeciez to wynika wprost z tekstu licencji - pkt III (!)

, to takie obowiązki jak NC, ND i SA nie mogą także tego użytku naruszać. Zatem, korzystając z przepisów o dozwolonym użytku możliwe jest - w ograniczonym zakresie - obchodzenie tych warunków. 

nie mozna w drodze umowy wylaczyc dozwolonego uzytku - mozna jedynie go regulowac (np. rozszerzyc, lub skonkretyzowac). tak wlasnie jest z licencjami. korzystanie z dozwolonego uzytku nie jest w zadnym razie obchodzeniem licencji (na tej zasadzie mozna powiedziec ze korzystanie z dozwolonego uzytku jest obchodzeniem prawa autorskiego)

Oczywiście nie jest to problem paraliżujący korzystanie z licencji CC, ale na pewno wpływa na to co tak naprawde można, a czego nie, jeżeli utwór udostępniany jest na licencji CC.

z dozwolonego uzytku zawsze mozna korzystac (z uwzglednieniem ograniczen z art. 34 i art. 35 pr aut), czym innym sa zobowiazania dwustronne (umowy), a czym innym korzystanie z dozwolonego uzytku - patrz nizej.

 W dyskusji na tej liście pojawiały się głosy, że sposób wykorzystania przez użytkownika praw wynikających z dozwolonego użytku może być przedmiotem umowy - jeżeli byłoby to prawdą, to obejście postanowień NC, ND i SA byłoby trudniejsze.

  

a czemu mialoby sie nie dac w drodze umowy pomiedzy autorem i inna osoba regulowac korzystania z dozwolonego uzytku? podam przyklad: Autor (A) umowil sie z Panem (P), ze P bedzie mogl w ramach dozwolonego cytatu wykorzystac z ksiazki A nie wiecej niz 5 kolejnych zdan i nie wiecej niz 10 takich 5-cio zdaniowych fragmentow. otoz z przepisu (art. 29 pr aut) nie wynika co to jest dozwolony cytat (a konkretnie jaki ma byc ten fragment, ktory mozna zacytowac). i teraz najwazniejsze, trzeba odroznic dwie sytuacje w przypadku gdyby P zlamal warunki umowy i wykorzystywal wiecej niz sie umowil:

a. jesli takie wykorzystanie (naruszajace umowe) miesciloby sie dalej w granicach dozwolonego uzytku (i kto by to ocenial? przeciez tylko sad) - to wtedy pod wzgledem prawa autorskiego takie wykorzystywanie przez P byloby LEGALNE, ALE naruszaloby warunki umowy z A i tylko z tego tytulu A moglby dochodzic swoich praw (podkreslam, NIE z tytulu naruszenia praw autorskich, tylko z tytulu nienalezytego wykonania umowy - art. 471 KC)

b. jesli nie miesciloby sie to wykorzystywanie naruszajace umowe w granicach dozwolonego uzytku - to P narusza i prawa autorskie i umowe, a od A zalezy z ktorych roszczen chce skorzystac.

zauwazmy, ze moze byc tez tak, ze wykorzystywanie w ramach umowy przekracza granice dozwolonego uzytku - ale wtedy przeciez nie dochodzi do naruszenia ani praw autorskich, ani tym bardziej umowy - po prostu strony rozszerzyly granice dozwolonego uzytku. przecie wlasnie licencje CC sa takim swoistym rozszerzeniem granic dozwolonego uzytku (!)

swoboda umow w ramach dozwolonego uzytku jest nieco bardziej ograniczona niz w przypadku innych umow cywlinoprawnych (ograniczenia z art. 353(1) KC) bo dochodza jeszcze klauzule z art 34 i 35 pr aut.

korzystanie z dozwolonego uzytku NIE jest obejsciem licencji. licencja rozszerza w pewnym zakresie dozwolony uzytek - jesli wiec ktos bezumownie korzysta z utworu w ramach dozwolonego uzytku wszystko jest w porzadku. a co jesli ktos zawrze umowe regulujaca korzystanie w ramach dozwolonego uzytku (dotyczaca sfer, pol eksploatacji regulowanych licencja) - czy moze to zrobic? czy dojdzie wtedy do naruszenia licencji?
np. wracajac do poprzedniego przykladu - ksiazka A jest udostepniana na licencji Attribution, a A i P umowili sie, ze mozna kopiowac tylko 10 takich 5-zdaniowych fragmentow. czy dojdzie do naruszenia licencji, gdy P nie mial wczesniej w zaden sposob do czynienia z ksiazka A (nie jest jeszcze licencjobiorca)? poprzez skopiowanie takich fragmentow P nie staje sie licencjobiorca (nie wykonuje uprawnien o ktorych mowi licencja) - do naruszenia nie dochodzi, bo w ogole licencja nie zostaje zawarta.
a co by bylo gdyby umowa o korzystanie z dozwolonego uzytku wkraczala bezposrednio w sfere licencji. np. A umowil sie z P, ze P moze skopiowac utwor ale tylko 5 znajomym (w ramach dozwolonego uzytku osobistego). czy poprzez kopiowanie staje sie licencjobiorca? otoz NIE. bo moze kopiowac utwor jak chce w ramach dozwolonego uzytku i wtedy nie dochodzi w ogole do udzielenia licencji. licencje dotycza tego wszystkiego co dzieje sie poza dozwolonym uzytkiem.

poza tym temat ten ZDECYDOWANIE wydaje mi sie zbyt specjalistyczny jak na FAQ, wiec nie widze potrzeby zamieszczania tam tego typu dywagacji (FAQ ma wyjasniac licencje w sposob prosty, a nie tlumaczyc w sposob zawily niuanse dozwolonego uzytku).

pozdrawiam,

Piotr Wasilewski

List sprawdzony skanerem poczty mks_vir